Bestrijdingsmiddelen, of pesticiden, zijn chemische stoffen die worden gebruikt om plagen en ziekten in gewassen te bestrijden. Hoewel ze effectief zijn in de landbouw/wijnbouw, hebben ze over het algemeen zeer negatieve gevolgen voor het milieu, vooral voor het grondwater. Hieronder staan de belangrijkste redenen waarom pesticiden schadelijk zijn voor ons grondwater:
1. Infiltratie in de bodem: Wanneer pesticiden op gewassen worden gesproeid, kunnen ze de bodem binnendringen en samen met regenwater of irrigatiewater de grond intrekken. Dit proces, bekend als uitspoeling, kan pesticiden naar diepere lagen van de bodem transporteren en uiteindelijk het grondwater bereiken.
2. Persistentie van pesticiden: Veel pesticiden zijn persistent, wat betekent dat ze niet snel afbreken en lange tijd in het milieu kunnen blijven. Hierdoor hebben ze meer tijd om door de bodem te sijpelen en het grondwater te vervuilen.
3. Bioaccumulatie: Pesticiden kunnen zich ophopen in de bodem en doorgeven aan waterbronnen, waardoor ze uiteindelijk in het grondwater terechtkomen. Dit kan leiden tot verhoogde concentraties van pesticiden in waterbronnen, wat schadelijk kan zijn voor mens en dier.
4. Gezondheidsrisico’s: Verontreinigd grondwater kan schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid. Pesticiden in drinkwater kunnen een reeks gezondheidsproblemen veroorzaken, waaronder neurologische aandoeningen, hormonale verstoringen en een verhoogd risico op kanker.
5. Ecologische impact: Naast de directe effecten op de menselijke gezondheid, kunnen pesticiden in het grondwater schadelijk zijn voor waterorganismen en de algehele waterkwaliteit. Ze kunnen ecosystemen verstoren en de biodiversiteit verminderen. Het vermijden of minimaliseren van het gebruik van pesticiden en het bevorderen van duurzame landbouwpraktijken kan helpen om de vervuiling van ons grondwater te verminderen en de gezondheid van zowel mensen als ecosystemen te beschermen.
Als je bovenstaande leest, dan vraag je je af waarom we überhaupt nog pesticiden gebruiken. We hebben overal in Nederland water, maar het is nergens schoon. We hebben er teveel mee gerommeld: kunstmest, bestrijdingsmiddelen en medicijnen (via ontlasting en plas).
Vorig jaar werd al duidelijk dat de waterkwaliteit de afgelopen tien jaar niet is verbeterd, terwijl het kabinet dat wel beoogde. Natuur & Milieu vroeg destijds het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML) om 153 natuur- en recreatiegebieden te onderzoeken. In 80 procent van de wateren werd landbouwgif gevonden en bij 40 procent werd de milieunorm overschreden. Veertig procent!
Soms bevat het water zelfs honderd keer zo veel gif als de norm. De milieuorganisatie noemt dat alarmerend, wat we een understatement willen noemen. “Nederland is een grootverbruiker van landbouwgif en in het water zie je daar de trieste gevolgen van. Dieren en planten worden ziek en gaan dood”, zei Berthe Brouwer van Natuur & Milieu tegen Trouw. “Normaal reinigt het water zichzelf, maar dat lukt niet meer als het systeem zo is aangetast. We maken ons grote zorgen.”
Ook een vergelijkbaar onderzoek van Arcadis, dat vorige maand werd gepubliceerd, gaf aan dat er bij ruim 60 procent van de Friese meetpunten sprake is van pesticiden in het grondwater. Wederom werd bij 40 procent de milieunorm overschreden…
De gevonden hoeveelheid landbouwgif staat haaks op het doel dat het kabinet zich in 2013 stelde: 90 procent minder overschrijding van de milieunormen voor oppervlaktewater in 2023. Als we beter grondwater willen, dan moeten we zo snel mogelijk stoppen met het gebruik van (chemische) bestrijdingsmiddelen.
